Historia opisuje poszukiwania kosmetyków, eliksirów, specyfików mogących uczynić nas pięknymi, czy wręcz pokonać śmierć. Dziś wiemy, że możemy co najwyżej opóźniać pewne procesy i w tym właśnie celu powstają rozmaite preparaty kosmetyczne, składniki aktywne i specjalistyczna aparatura. Dążenia do zachowania urody i młodości zaowocowały powsta- niem nowej dziedziny nauki – kosmetologii.
Kosmetologia
Nazwa wywodzi się od greckich słów: kosmetes – sługa toaletowy i kosmetikos – upiększa- jący, a według innych badaczy od słowa kosmos, co oznacza porządek, ład, ozdoba.
Współczesna kosmetologia jest interdyscyplinarną, bardzo obszerną dziedziną wiedzy z zakresu ogólnych przedmiotów medycznych, chemicznych i biologicznych. Zajmuje się profilaktyką mającą na celu opóźnienie zewnętrznych oznak starzenia, zapobieganie powstawaniu defektów skórnych oraz zachowanie jak najdłużej spraw- ności życiowej. Pielęgnacyjne zabiegi kosmetyczne, między innymi o działaniu rewitalizującym, regenerującym czy liftingującym, mają na celu utrzymanie elastyczności skóry i mięśni czy za- pobieganie powstawaniu bruzd i zmarszczek.
Kosmetologia zajmuje się również zagadnieniami związanymi z upiększaniem, składem preparatów kosmetycznych i ich wpływem na poszczególne rodzaje skóry oraz korygowaniem wad, co jest niezwykle ważne dla psychiki człowieka. W ramach ko- smetologii upiększającej wykonywane są np. manicure i pedicure kosmetyczny, makijaż okolicznościowy i trwały, przedłużanie i za- gęszczanie rzęs czy henna na brwi i rzęsy.
W obszarze zainteresowań kosmetologii znajdują się także zagadnienia lecznicze dotyczące tych zmian skórnych, które niekorzystnie wpływają na wygląd zewnętrzny. Kosmetolog przy współpracy z lekarzem może wspomóc leczenie dermatologiczne, a po zakończonej terapii pozytywnie wpłynąć na wygląd i kondycję skóry i jej przydatków. W zakres kosmetologii leczniczej wchodzą między innymi: zmiany barwnikowe skóry – bielactwo nabyte, ostuda, piegi, plamy na grzbiecie dłoni, tatuaż; uszkodzenia skóry pochodzenia mechanicznego – modzele czy nagniotki, zaburzenia wydzielania potu; choroby łojotokowe skóry – łojotok, łupież owłosionej skóry głowy, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik młodzieńczy, przyustne zapalenie skóry; zmiany w strukturze włosów – siwienie, uszkodzenia włosów i owłosionej skóry głowy; zmiany w ob- rębie paznokci – bruzdowanie podłużne, bruz- dowanie poprzeczne, wrastający paznokieć itp.
Dziedzina nauki, jaką jest kosmetologia, obejmuje wiedzę z zakresu zarówno podstawowych, jak i klinicznych nauk medycznych. Wymienić tutaj można: anatomię, histologię i fizjologię komórki, fizjologię, biochemię, chemię ogólną i kosmetyczną, dermatologię, alergologię, chirurgię plastyczną, geriatrię, onkologię, promocję zdrowia, endokrynologię.
Oprócz tego w zakres wiedzy kosmetologa wchodzi sensoryka, higiena i obowiązkowe przedmioty wykształcenia ogólnego – język obcy, informatyka. Należy również zaznaczyć, iż w kosmetologii stosuje się te same zabiegi fizykoterapeutyczne i fitoterapeutyczne, co w dermatologii i fizjoterapii.
Dynamiczny rozwój kosmetologii (dermokosmetyki, kosmeceutyki) oraz zbliżenie się do zawodu stricte medycznego miało wpływ na zmiany w systemie kształcenia w tym zawodzie. Dawniej edukacja opierała się na ukończeniu kursu kosmetycznego. Obecnie kształcenie odbywa się na poziomie szkoły policealnej, której absolwenci, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawo- dowe, otrzymują tytuł dyplomowanego technika usług kosmetycznych.
Kosmetologia jako dziedzina akademicka cieszy się dużym zainteresowaniem, choć w Polsce jej kariera jest stosunkowo krótka - od 1997 r. Obecnie można kształcić się w tym kierunku na poziomie studiów wyższych zawodowych I stopnia, uzyskując tytuł licencjata, a następnie, po ukończeniu studiów II stopnia - tytuł magistra.
Podsumowując, szeroko pojęta kosmetologia stawia przed sobą te same cele co medycyna estetyczna i jest ściśle z nią związana.
Medycyna estetyczna
Medycyna estetyczna jest zagadnieniem interdyscyplinarnym – z pogranicza dermatologii, chirurgii ogólnej, ginekologii, otolaryngologii, stomatologii (estetycznej), a także chirurgii plastycznej. W przeciwieństwie do in- nych dyscyplin medycznych, zajmuje się człowiekiem zdrowym, a jej podstawowe zadanie to poprawienie komfortu i jakości życia. Stąd jej nazwa medicine du bien-etre, czyli medycyna dobrego samopoczucia. Osiągnięcie tego celu jest możliwe dzięki współpracy lekarzy specjalistów chirurgii plastycznej, dermatologów, ale również kosmetologów, fizjoterapeutów, dietetyków oraz psychologów, którzy w sposób indywidualny i kompleksowy zajmują się ciałem i duszą pacjenta. Jest skierowana do pacjentów w każdym wieku - tych młodych, u których nie ma wskazań do przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, oraz starszych, którzy z różnych przyczyn nie chcą lub nie mogą pójść pod nóż chirurgiczny. Nieinwazyjne zabiegi medycyny estetycznej są również doskonałym uzupełnieniem zabiegów z zakresu chirurgii plastycznej.
Medycyna estetyczna zajmuje się szeroko pojętą profi- laktyką zdrowotną, mając na uwadze długie życie i dobry wygląd. Wśród metod medycyny estetycznej znajdą się najróżniejsze, dopasowane do indywidualnych potrzeb zabiegi, których celem jest kształtowanie sylwetki oraz ochrona i pielęgnacja skóry.
Do najpopularniejszych zabiegów medycyny estetycz- nej zalicza się: likwidację i spłycanie zmarszczek, nada- wanie objętości tkankom, modelowanie sylwetki, owalu twarzy i ust, rewitalizację i odnowę skóry, redukcję tkan- ki tłuszczowej, usuwanie cellulitu, przebarwień, blizn, włókniaków, brodawek, leczenie nadpotliwości, depilację laserową, zamykanie naczynek krwionośnych (tzw. pa- jączków) oraz złuszczanie naskórka.
Zabiegi medycyny estetycznej zwykle związane z narusze- niem ciągłości naskórka i działaniem na poziomie skóry wła- ściwej i tkanki podskórnej, iniekcje podskórne czy domięśnio- we (botox) lub peelingi chemiczne średnio głębokie i głębokie zarezerwowane są dla lekarzy. Kosmetolog po specjalistycz- nych szkoleniach może wykonywać zabiegi przerywające cią- głość skóry na poziomie naskórka, np. makijaż permanentny.
Z pełnym przekonaniem można stwierdzić, że medy- cyna estetyczna i kosmetologia (kosmetyka) doskonale się uzupełniają. Współpraca kosmetologa (kosmetyczki) i lekarza może przynieść korzyść osobie, która oddaje się w „inwazyjne” ręce lekarza, a następnie, w celu podtrzy- mania efektów - kosmetologa.
Kosmetolog to fachowiec interdyscyplinarny, który wypełnia lukę mię- dzy lekarzem dermatologiem, farmaceutą i chemikiem. Jest profesjo- nalistą znającym działanie i biodostępność substancji czynnych zależ- nie od sposobu podania, sposobu pielęgnacji skóry i przydatków. Pełni funkcję edukacyjną mającą na celu promowanie zdrowego stylu życia i dbałości o pielęgnację ciała. Ponadto kosmetolog powinien kierować się odpowiedzialnością i poczuciem etyki zawodowej, takim samym jak lekarz. Zgodnie z zasadą primum non nocere Hipokratesa, kosmetolog powinien nie tylko nie szkodzić, ale przede wszystkim pomagać.