Czy mogłaby Pani krótko scharakteryzować etiopatogenezę trądziku pospolitego?
- Trądzik pospolity jest chorobą skóry obfitującej w gruczoły łojowe. Jego przyczyny są złożone i mają związek z łojotokiem, zaburzeniami rogowacenia ujść mieszków włosowych, aktywnością gruczołów łojowych, czy zakażeniem bakterią Propionibacterium acnes, żyjącą u każdego na skórze oraz zmianami hormonalnymi. W okresie dojrzewania androgeny, czyli męskie hormony płciowe w niewielkim stopniu występujące również u kobiet, powodują powiększenie gruczołów łojowych i nasilenie wydzielania łoju. Mówimy oczywiście o tzw. acne vulgaris, typowym dla nastolatków. W przypadku dorosłych (acne tarda) trądzik jest spowodowany głównie zmianami hormonalnymi lub stresem. Choć i tu hormony mogą odgrywać znaczącą rolę.
Jakie są objawy i przebieg tej choroby?
- Trądzik rozpoczyna się nasilonym wydzielaniem łoju oraz zmianą jego składu. W efekcie następuje nadmierne i nieprawidłowe rogowacenie ujścia mieszka włosowego i tworzy się w ten sposób czop rogowy. Wypełnia on mieszek i wypycha go ku górze. Zablokowane wydzielanie łoju prowadzi do powstania zaskórnika, czyli woreczka wypełnionego tłuszczami i keratyną. Wraz z zaskórnikami gwałtownie namnażają się bakterie Propionibacterium acnes, których pożywką staje się zgromadzony łój. Liczba zakażonych komórek rośnie w szybkim tempie, woreczek wypełnia się wydzieliną, przez co zwiększa się nacisk na ścianki mieszka włosowego zablokowanego czopem rogowym i w efekcie ściany pękają. Tak powstaje ostry stan zapalny i tworzą się krosty. Przebieg choroby może być bardzo różny – od pojedynczych krost, po kliniczne przypadki obfitujące w grudki, guzy, cysty i torbiele ropne.
Jak wygląda leczenie trądziku? Jakie są mechanizmy działania poszczególnych substancji?
- Trądzik to przewlekłe schorzenie, które wymaga stosowania równocześnie kilku metod. To jedyny sposób, by zwiększyć skuteczność leczenia. W terapii stosuje się najczęściej leki zewnętrzne zawierające kwas witaminy A i kwasy owocowe (AHA), które powodują silne złuszczanie naskórka i udrażniają ujścia mieszka włosowego. Zmniejszenie wytwarzania łoju zapewnią retinoidy – pochodne witaminy A. Natomiast suplementy diety i kosmetyki w ostrzejszych przypadkach są jedynie wsparciem dla antybiotyków, czy środków hormonalnych. Antybiotyki nie tylko redukcją bakterie Propionibacterium acnes, ale dodatkowo działają przeciwzapalnie.
Jakie kosmetyki do pielęgnacji skóry powinno się stosować?
- Najważniejsze jest używanie kosmetyków bez mydła. Nie wolno skóry przesuszać i odtłuszczać alkoholem. Trądzik może dotyczyć nie tylko skór tłustych, rozwija się także na skórze alergicznej czy atopowej. Dlatego pielęgnacja powinna być dobrana indywidualnie do rodzaju cery. Skora trądzikowa zawsze wymaga nawilżania, a przy cerze wrażliwej także „uspokojenia”. Dlatego należy stosować linie apteczne kosmetyków do skór wrażliwych i alergicznych. Warto jednak pamiętać, że działanie na własną rękę często może nam tylko zaszkodzić. Dlatego przy wyborze kosmetyków zawsze należy skonsultować się z lekarzem.
Czy istnieje szansa na całkowite wyleczenie?
- Tak, ale pod warunkiem, że leczenie będzie przebiegało pod okiem lekarza-dermatologa. Samemu bardzo ciężko pozbyć się całkowicie trądziku, bo to niezwykle złożona choroba.
Jakie zabiegi kosmetyczne polecane są dla osób z trądzikiem?
- Możliwości jest kilka, ale tu także podstawą jest konsultacja dermatologiczna. Lekarz może zalecić np. peelingi chemiczne, które pomogą odblokować i zwęzić pory. Najczęściej stosuje się np. kwas TCA, roztwór Jessnera wskazany w leczeniu trądziku zaskórnikowego i łojotoku, a także kwas pirogronowy, które regulują wydzielanie sebum, zmniejszają tłustość skóry, działają antybakteryjnie i rozjaśniają skórę. Alternatywą dla peelingów chemicznych mogą być zabiegi hydroabrazji, np. delikatnie oczyszczający Jet Peel, który pozwala pozbyć się starych i zrogowaciałych warstw naskórka oraz pobudzić jej procesy regeneracyjne. W gabinetach medycyny estetycznej nie brakuje również zabiegów dla osób, które poradziły sobie z trądzikiem, ale walczą ze śladami pozostałymi na skórze. Blizny potrądzikowe najlepiej zmniejszy laser frakcyjny Palomar Lux 1540.
Przeczytałam w zagranicznym artykule, że Dr Huang i jego zespół z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego, opracowali szczepionkę na trądzik. Jest ona oparta na białku znajdującym się w Propionibacterium acnes. Mogłaby być stosowana zarówno profilaktycznie u dzieci, jak i u osób już dotkniętych schorzeniem. Czy uważa Pani, że szczepionka może stać się przełomem w leczeniu trądziku? Jakie są szanse na jej wprowadzenie na rynek?
Szczepionka Dra Huanga jest obecnie na etapie badań na modelu zwierzęcym, dlatego trudno dziś wyrokować o jej skuteczności w leczeniu trądziku u ludzi.
Jakiś czas temu próbowano tzw. autoszczepionek na trądzik. Na czym polegały i w jaki sposób działały? Dlaczego się nie przyjęły? Czy były mało skuteczne?
Autoszczepionka w trądziku należy już raczej do historii medycyny. Była bardzo popularna w latach 70. i 80. Dziś konsensus lekarzy w sprawie leczenia trądziku nie przewiduje jej wykorzystywania. Autoszczepionki nie przyjęły się, ponieważ ich stosowanie wiąże się z ryzykiem przestrojenia immunologicznego organizmu i zaostrzenia przebiegu trądziku. Poza tym obecnie jest wiele nowoczesnych i skutecznych leków na trądzik, dlatego tym bardziej nie ma potrzeby stosowania autoszczepionek.
Portal biotechnologia.pl bardzo serdecznie dziękuje za udzielenie wywiadu
Red. Agata Lebiedowska
Trądzik - postrach wśród nastolatków, ale również uciążliwy problem osób dorosłych. Czym jest ta choroba, jak sobie z nią radzić i czy istnieje szansa na całkowite wyleczenie, opowiedziała nam dr Edyta Engländer z Centrum Dermatologii i Medycyny Estetycznej WellDerm we Wrocławiu.
