Wprowadzenie
Mezoterapia to zabieg, którego nazwa wywodzi się z języka greckiego i oznacza mesos – środkowy lub pośrodkowy, a terapie – to leczenie (czyli „leczenie” w obrębie warstwy pośredniej skóry). To niechirurgiczna metoda stosowana dla regeneracji, poprawy wyglądu skóry, jej odmładzania, leczenia cellulitu i rozstępów oraz w profilaktyce łysienia skóry owłosionej [1]. Polega na wprowadzeniu w obręb skóry właściwej i tkanki podskórnej substancji o działaniu nawilżającym, regenerującym i stymulującym metabolizm komórkowy struktur odpowiedzialnych za stan skóry twarzy i ciała, takich jak kwas hialuronowy, witaminy, minerały, aminokwasy [1, 2]. Pionierem mezoterapii igłowej był Michael Pistor, francuski lekarz, który po raz pierwszy zastosował tę metodę w 1952 r., w celu poprawy słuchu. Lekiem, który podawał, była prokaina. Aplikowano ją w postaci wielokrotnych, powierzchownych nakłuć, na głębokość 3 mm, wokół małżowiny usznej. Niestety, poprawa słuchu nie nastąpiła, ale uzyskano zmniejszenie częstotliwości szumów usznych oraz dolegliwości bólowych zlokalizowanych w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych [1]. Obecnie istnieje wiele wskazań medycznych do zastosowania mezoterapii igłowej, m.in: urazy sportowe, leczenie przeciwbólowe, choroby degeneracyjne, leczenie przeciwbólowe w stanach nadmiernego napięcia mięśniowego oraz nerwobólów. W zabiegach odmładzających, mezoterapia igłowa i bezigłowa znalazły zastosowanie do transepidermalnego transportu substancji aktywnych, które ze względu na wielkość swoich cząsteczek nie mogłyby się przedostać samodzielnie w głąb skóry po aplikacji na jej powierzchnię [3, 4]. Proces starzenia się skóry jest zjawiskiem fizjologicznym. Znaczący wpływ na stan naszej skóry mają takie czynniki, jak: uwarunkowania genetyczne, stan psychoemocjonalny, częstotliwość występowania sytuacji stresogennych, palenie tytoniu, ekspozycja na promienie słoneczne oraz nawyki higieniczne i pielęgnacyjne. W miarę upływu czasu dochodzi do fizjologicznego ubytku elementów strukturalnych skóry: włókien kolagenowych, elastyny, kwasu hialuronowego oraz do zmian tempa metabolizmu. Zabiegi mezoterapii mają za zadanie dostarczenie substancji powodujących biorewitalizację i bioregenerację oraz nawilżenie bezpośrednio w obręb skóry właściwej. To również zabiegi o znaczeniu profilaktycznym
w przypadku zmarszczek, wiotkości skóry i wypadania włosów. W odniesieniu do zmian o charakterze cellulitu i rozstępów dostarczenie aktywnych substancji odżywczych wpływa korzystnie na stan kliniczny powyższych patologii. Obszary, które mogą być podane mezoterapii, to: twarz, szyja dekolt, ręce, powłoki brzuszne, uda, pośladki i skóra owłosiona głowy. Zabiegi stosowane na obszary nadmiaru tkanki tłuszczowej powodują znaczne różnice objętości w miejscach, gdzie aplikowano preparaty lipolityczne. Należy podkreślić, że zabiegi mają również korzystny wpływ na psychikę pacjentek. Łatwo zauważalne zmiany w wyglądzie motywują do poprawy wyglądu i mobilizują do przeprowadzenia innych zabiegów korygujących nadmiar tkanki tłuszczowej (endermomasaż, radiofrekwencja) oraz innych defektów estetycznych [1, 5]. Podczas kwalifikacji pacjentów do zabiegu należy rozważyć przeciwwskazania
do mezoterapii. Właściwe uwzględnienie przeciwwskazań oraz odpowiednie umiejętności osoby wykonującej zabiegi (dobór preparatów,
prawidłowa procedura iniekcji czy obsługi aparatów – dobór parametrów zabiegu) stanowi o bezpieczeństwie klienta [4].
Rys. 1. Aparat - "pistolet" do zabiegów mezoterapii igłowej Rys. 2. Koktajle przeznaczone do mezoterapii igłowej i bezigłowej
Rys. 3. Aparat do zabiegów sonoforezy Rys. 4. Aparat do zabiegów elektroporacji
W przypadku zabiegu igłowego są to: niewyrównana cukrzyca, choroby z grupy autoimmunoagresji, ciąża, laktacja oraz menstruacja. Również u pacjentów z aktywną opryszczką, ropnymi stanami zapalnymi skóry czy epilepsją należy wykluczyć te zabiegi. Ze względu na konieczność wykonania znieczulenia należy uwzględnić przeciwwskazania do zastosowania środków znieczulających miejscowo (np. alergia). W zabiegach mezoterapii bezigłowej trzeba również uwzględnić przeciwwskazania do zastosowania ultradźwięków czy elektroporacji, takie jak obecność metalowych implantów, zakrzepowe zapalenie żył czy zaburzenia rytmu serca. Mezoterapia bezigłowa jest czasowo przeciwwskazana w przypadkach, gdy wykonano zabiegi z zastosowaniem wypełniaczy lub toksyny botulinowej [6, 7]. Mezoterapia igłowa, podczas której wykonywane są wielokrotne nakłucia igłą, oprócz wprowadzania substancji aktywnych ma dodatkową
zaletę, którą jest uraz dla skóry. Podczas procesu gojenia dochodzi do licznych etapów regeneracyjnych i stymulujących procesy naprawcze, w tym do wzrostu częstotliwości podziałów fibroblastów, które zwiększają produkcję: białek na włókna kolagenowe i elastynę, oraz mukopolisacharydów, takich jak kwas hialuronowy, którego wraz z wiekiem ubywa w obrębie skóry. Nakłucia mogą być wykonywane ręcznie – igłą i strzykawką lub specjalnym aparatem, nazywanym pistoletem (rys. 1). Jest on szczególnie preferowany dla większych obszarów ciała, takich jak uda, pośladki czy powłoki brzuszne. Przeciwwskazania dotyczą okolicy oczu [6, 7]. Wśród szerokiej gamy gotowych koktajli można wybrać preparaty działające w konkretnych problemach skórnych, takich jak: brak prawidłowej wilgotności, wiotkość, przebarwienia, cellulit, rozstępy i nadmierne wypadania włosów. Głównymi składnikami koktajli są: kwas hialuronowy, krzemionka organiczna, kompleksy multiwitaminowe, kwasy nukleinowe, DMAE – dimetyloaminoetanol, substancje lipolityczne, koenzymy, minerały, aminokwasy, cytokiny glutation (rys. 2) [1, 2, 4]. Mezoterapia bezigłowa wykorzystuje zjawisko wspomagania transportu transepidermalnego, tj. działania pola elektrycznego prądu wysokiej częstotliwości (elektroporacji ) i ultradźwięków (sonoforezy)
zamiast wykonywania iniekcji [1]. Sonoforeza jest zabiegiem, w którym wykorzystywane są ultradźwięki, czyli drgania mechaniczne przekraczające zakres częstotliwości słyszalnej – 20 kHz. Podczas sonoforezy dochodzi do wzrostu przepuszczalności błon komórkowych dla preparatów aktywnych, wzrostu przewodnictwa elektrolitycznego oraz aktywacji procesów enzymatycznych, wzrostu procesów metabolicznych i przyspieszenia procesów gojenia. Przekazaniedrgań mechanicznych wytworzonych w głowicy ultradźwiękowej wymaga zastosowania substancji sprzęgających głowicę z powierzchnią skóry. Najczęściej produkty, które są wprowadzane w głąb skóry, są równocześnie substancjami sprzęgającymi. W kosmetyce twarzy najkorzystniejsze są dawki nieprzekraczające wartości 1 W/cm². W terapii tkanki tłuszczowej i cellulitu można stosować 2 W/cm². Dobór dawki terapeutycznej jest zależny od postaci fali – czy jest ona emitowana w sposób ciągły, czy impulsowy. W zbiegach kosmetycznych najczęściej stosowane są głowice emitujące ultradźwięki o częstotliwości 0,8 MHz, 1 MHz i 3 MHz (rys. 3). Skuteczność sonoforezy zależna jest od wielu czynników m.in.: masy cząsteczkowej preparatu, odpowiedniego jego stężenia oraz jego podłoża, zatem najbezpieczniej jest korzystać z gotowych koktajli przeznaczonych do zabiegów sonoforezy [3, 4, 8, 9]. Elektroporacja jest drugą metodą transdermalnego transportu substancji aktywnych, który odbywa się na zasadzie otworzenia nowych dróg wprowadzania dużych cząstek substancji aktywnych za pomocą krótkotrwałych impulsów prądu o wysokim napięciu (rys. 4). Wzrost przepuszczalności błon komórkowych jest wynikiem powstania w błonie lipidowej komórki kanałów hydrofilowych. Wielkość pojedynczych tzw. elektroporów wynosi kilka nanometrów. Zabieg przeprowadzany jest z użyciem wysokonapięciowego jednokierunkowego prądu impulsowego o częstotliwości radiowej. Opisane powyżej procesy są odwracalne [1, 4-7]. W przypadku elektroporacji dochodzi również do pobudzenia komórek do pinocytozy, czyli pochłaniania drobin białek lub innych substancji odżywczych rozpuszczalnych w wodzie do wnętrza komórki. Podczas pinocytozy małe kropelki płynu zostają zatrzymane na powierzchni błony komórkowej, a następnie „zatopione” w fałdach błony, skąd następnie są odrywane w obszar cytoplazmy. Płynna zawartość pęcherzyków przenika powoli do cytoplazmy, co decyduje o przedłużeniu korzystnego działania substancji (nawet do 48 godzin) po zakończeniu zabiegu [5].
Podsumowanie
Estetyka jest pojęciem filozoficznym, ale przede wszytkim jej jakość w bardzo dużym stopniu wpływa na psychikę człowieka. Medycyna estetyczna jest korzystnym rozwiązaniem dla osób, które nie decydują się na nieodwracalne, bardzo bolesne i kosztowne ingerencje w swoje ciało czy długotrwałą rekonwalescencję po zabiegu. Wymienione wyżej metody są bezbolesne i dają efekty widoczne już po kilku zabiegach. Każdy chce wyglądać młodo i świeżo, a przede wszytkim zdrowo, o czym w większym stopniu decyduje jakość skóry. Dlatego mezoterapia igłowa i bezigłowa są skutecznymi metodami stosowanymi dla poprawy naszego wyglądu.
Autor:
Ośrodek Szkolenia Medycyny
Estetycznej i Kosmetyki
Profesjonalnej Euro Beauty
Małgorzata Pihut
Źródło:
Postępy Kosmetologii 01/2011
