Jednym z obszarów dezynfekcji, który wciąż budzi wiele wątpliwości, jest dezynfekcja narzędzi. Mnogość dostęp- nych na rynku preparatów, opartych o różne substancje czynne, a jednocześnie wiele rodzajów narzędzi powoduje, że gubimy się w natłoku informacji. Kiedy myć? Kiedy dezynfekować? A kiedy sterylizować, jak i czym?
Zanim odpowiemy na powyższe pytania, musimy ustalić, jakiego rodzaju narzędzi zazwyczaj używamy i jak bardzo są one zanieczyszczone substancjami organicznymi (krew, wydzieliny). Jeśli są to narzędzia metalowe (pilniki, cążki, nożyczki itp.), stosujemy do dezynfekcji preparaty w koncentracie (ekonomika) lub gotowe do użycia (wygoda), bez aldehydów, bez fenoli, oparte na nowoczesnych substancjach czynnych, takich jak np. pochodne aminowe, czwartorzędowe związki amonowe czy pochodne guanidyny. Są to bardzo bezpieczne preparaty, nie wydzielają drażniących oparów, co więcej, gotowy roztwór może być przechowywany przez 7-14 dni, jeśli nie został zanieczyszczony organicznie i nie zmęt- niał. Zwróćmy uwagę na spektrum i czas działania preparatu. Wymogiem jest bakterio-, grzybo-, prątko- i wirusobójczość. Preparat powinien być skuteczny przynajmniej na podsta- wowe wirusy, tj. HIV, HCV, HBV, Rota. Spektrum to powinno być osiągane w czasie od 15 do 60 minut, w zależności od przyjętego stężenia roztworu roboczego.
Jeśli narzędzia są widocznie zanieczyszczone organicznie krwią bądź wydzielinami, wskazane jest wstępne ich umycie w roztworze preparatu enzymatycznego posiadającego wła- ściwości dezynfekujące, ale nie zastępującego procesu dezynfekcji. Po umyciu zanurzamy narzędzia w roztworze właściwego preparatu dezynfekcyjnego, a po upływie określonego czasu ekspozycji płuczemy, suszymy i sterylizujemy. Jeśli na- rzędzia są wizualnie czyste, omijamy proces mycia i od razu, bezpośrednio po użyciu, zanurzamy je w wanience z przygotowanym roztworem dezynfekcyjnym. Unikajmy spryskiwania narzędzi jako ostatecznej dezynfekcji – ta metoda nie daje nam żadnej pewności, że narzędzia zostały właściwie zde- zynfekowane, tzn. że preparat zadziałał na całej powierzchni dezynfekowanego przedmiotu. Preparaty tego typu powinny być stosowane jedynie w przypadku konieczności długiego przechowania narzędzi przed właściwym procesem dezynfekcji, żeby utrzymać właściwy poziom wilgotności.
W przypadku narzędzi jednorazowego użytku bezwzględnie nie stosujemy ich po raz drugi! Jeśli nie są skażone, wy- rzucamy je bezpośrednio po użyciu do pojemników na odpa- dy komunalne. Narzędzia skażone wyrzucamy natomiast do specjalnych, oznaczonych pojemników na odpady biologicz- ne, żeby mogły zostać zutylizowane.
Ważne wskazówki praktyczne
Pamiętajmy, aby preparaty dezynfekcyjne i myjące (koncentraty) przechowywać w oryginalnych butelkach, z czytelnymi etykietami oraz widoczną datą ważności. Pilnujmy, aby nie stosować preparatów o przekroczonym terminie ważności, gdyż może to być nie tylko niekorzystne dla narzędzi, ale także niebezpieczne dla człowieka. Ważne jest także przestrzeganie wskazówek producenta środków dezynfekcyjnych co do stężenia roztworu roboczego wyraża- nego w procentach oraz czasu ekspozycji. Warto zaopatrzyć się w miarki ułatwiające odmierzanie dozy (np. 10ml na 990 mililitrów wody dla roztworu 1%) i nie robić tego „na oko”. Do dezynfekcji narzędzi metodą zanurzeniową stosujemy zamykane wanienki dezynfekcyjne z sitem, które po każdym dniu roboczym powinny być opróżniane, myte i suszone. Wanien- ki, w których odbywa się proces dezynfekcji, powinny być opisane według następującego schematu: nazwa preparatu, stężenie użytkowe, godzina rozpoczęcia i zakończenia de- zynfekcji, podpis osoby odpowiedzialnej za dezynfekcję. Pod- czas procesu dezynfekcji narzędzia powinny być całkowicie zanurzone w roztworze, a ewentualne przestrzenie muszą być całkowicie wypełnione roztworem. Czas mierzymy od wrzucenia ostatniego narzędzia do roztworu roboczego.
Kiedy dezynfekcja może okazać się nieskuteczna?
– niewłaściwe stężenie i czas dezynfekcji – brak całkowitego zanurzenia narzędzi w roztworze – dezynfekcja w nieumytej wanience – nieprzestrzeganie zaleceń producenta preparatów dezynfekcyjnych oraz producenta narzędzi.
Pamiętajmy, aby zawsze przestrzegać zasad obchodzenia się z narzędziami, opisanych w instrukcjach obsługi. Bezwzględnie należy stosować środki ochronne, tj. rękawice oraz gogle i maseczki. Nawet najbardziej nowo- czesne i bezpieczne preparaty zawierają substancje che- miczne, które nie są dla otoczenia obojętne.
W miejscu wykonywania procesu dezynfekcji należy przechowywać kartę charakterystyki każdego preparatu dezynfekcyjnego. Producent/dystrybutor ma obowiązek taki dokument dostarczyć wraz z ulotką preparatu. Karta charakterystyki określa substancje czynne, jakie zawiera preparat, informacje na temat bezpieczeństwa i zagro- żeń oraz procedury postępowania w przypadku kontaktu preparatu ze skórą, oczami, połknięcia i podobnych wy- padków. W dokumencie tym znajdują się także informacje jak prawidłowo zutylizować opakowanie i resztki prepa- ratu. Natomiast w ulotce znajdziemy informację na temat właściwości i cech preparatu, instrukcji używania, a także szczegóły dotyczące stężeń i parametrów bójczych.
Pielęgnacja narzędzi
Poza preparatami do dezynfekcji, na rynku istnieją także pro- dukty służące do pielęgnacji narzędzi (szczególnie metalo- wych), których regularne stosowanie przedłuża ich żywot, do- skonale je konserwuje i nawilża. Są to najwyższej jakości oleje medyczne, konfekcjonowane w płynie lub sprayu ułatwiającym aplikację. Warto zakupić takie produkty i od czasu do czasu konserwować metalowe narzędzia. Należy pamiętać, że tego typu preparat nanosimy wyłącznie na suche narzędzia.
Źródło: www.kosmetologiaestetyczna.com
