Przełomowego odkrycia dokonali naukowcy z Instytutu Badań Klinicznych (fr. Institut de reserches cliniques de Montreal, IRCM) w Montrealu. Dr Michel Cayouette [1] i jego zespół na podstawie przeprowadzonych badań udowodnili, że białko znajdujące się w siatkówce oka odgrywa podstawową rolę w funkcjonowaniu i długości życia czułych na światło komórek odpowiedzialnych za zdolność widzenia. Opisane odkrycie może mieć znaczący wpływ na dalsze badania pozwalające na coraz pełniejsze zrozumienie procesów prowadzących do chorób zwyrodnieniowych, a w konsekwencji nawet do całkowitej utraty wzroku.
Rzut oka na proces badawczy
Zespół z Instytutu Badań Klinicznych poddał analizie proces, określany w języku medycznym kompartmentacją. Jest to proces ustanawiający i podtrzymujący podziały wewnątrz komórki, która zawiera określoną pulę białek. Kompartmentacja jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania neuronów (komórek nerwowych).
‒ W organizmie odgrywa podobną rolę jak poszczególne części w samochodzie ‒ opisowo wyjaśnia dr Vasanth Ramamurthy, członek zespołu badawczego.
‒ Gdy dochodzi do podziału wewnątrzkomórkowego, białka muszą znajdować się w odpowiedniej, przynależnej sobie części komórki, w przeciwnym razie ich prawidłowe funkcjonowanie jest zagrożone.
Kompartmentacja jest procesem obserwowanym także w szczególnych typach światłoczułych neuronów znajdujących się w siatkówce oka. Fotoreceptory, powstałe w wyniku kompartmentacji, zawierają określone białka, które są odpowiedzialne za zdolność widzenia.
‒ Celem trwających badań jest zrozumienie w jaki sposób kompartmentacja zachodzi w komórkach fotoreceptorów ‒ doprecyzowuje dr Michel Cayouette, dyrektor jednostki badawczej Neurologii Komórkowej Instytutu Badań Klinicznych w Montrealu.
Oczko w głowie naukowców
Praca zespołu badawczego pozwoliła na odkrycie nowego mechanizmu, który stanowi krok ku wyjaśnieniu procesu podziału wewnątrzkomórkowego (kompartmentacji), zachodzącego w siatkówce oka człowieka. Naukowcy odkryli białko (nazwane przez nich „Numb” ‒ ang. drętwy), funkcjonującą jak kontroler ruchu, który zarządza innymi białkami, aby w poprawny sposób dokonywały kompartmentacji. Wykazano, że brak białka „Numb” uniemożliwia fotoreceptorom wysyłanie molekuł niezbędnych do funkcjonowania zmysłu wzroku. Ponadto zaburza kompartmentację, co skutkuje powolną degradacją i w rezultacie śmiercią komórki. Śmierć komórek fotoreceptorowych jest powodem chorób zwyrodnieniowych siatkówki oka będących przyczyną ślepoty.
Obserwacje prowadzone przez montrealski zespół badawczy pozwolą na zrozumienie w wyniku jakich procesów następuje śmierć komórki. Rezultaty badań mogą mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju metod leczenia wad zwyrodnieniowych siatkówki oka takich jak: retinopatia barwnikowa (zwyrodnienie barwnikowe siatkówki) prowadząca do znacznego ograniczenia pola widzenia oraz wrodzona ślepota Lebera, choroba spowodowaną przez wadę genetyczną. Dr Cayouette wskazuje, że została stworzona nowa możliwość wprowadzenia terapii lekowej zabezpieczającej komórki receptorowe przed degradacją.
Zgodnie z informacjami Fundacji Fighting Blindness Canada, miliony mieszkańców Ameryki Północnej żyją z różnym stopniem nieodwracalnych wad wzroku prowadzących do jego utraty. Badania prowadzone w instytucie w Montrealu pomogą nie tylko poznać i lepiej zrozumieć przyczyny utraty wzroku, ale także zapobiegać wadom i przywracać zdolność widzenia.
Bioetyka: ocena na oko
Warto zwrócić uwagę, że badania tego typu nie wzbudzają dyskusji bioetycznej. Dlaczego? Ingerują przecież w ludzki organizm, w ludzkie życie i diametralnie zmieniają jego jakość. Technologia badawcza wykorzystywana przez naukowców nie budzi wątpliwości etycznych przede wszystkim dlatego, że ma na celu (i cel ten realizuje) terapię schorzenia lub jego profilaktykę. Dodatkowo, nie wykorzystuje (przynajmniej według oficjalnych źródeł) środków sprzecznych z ogólnie przyjętymi standardami etycznymi.
Artykuł przygotowany na podstawie: ScienceDaily, “New mechanism that can lead to blindness discovered”, http://www.sciencedaily.com/releases/2014/10/141015143253.htm (16.10.2014)
Źródło: http://biotechnologia.pl/
