Zapachami interesowano się już oko- ło 5000 lat p.n.e., za czasów Mezopotamii i Egiptu, gdzie aromatyczne olejki, balsamy i kadzidła używane były do czczenia bogów i zmarłych. Klasa wyższa używała substan- cji zapachowych do pielęgnacji ciała, terapii medycznych oraz z czystej potrzeby luksusu. Perfumiarstwo rozkwitło dzięki Fenicjanom w późniejszych latach również w Azji, Afryce i w Basenie Morza Śródziemnego. Persowie, Grecy i Rzymianie – wszyscy oni mieli nieograniczony dostęp do przeróżnych naturalnych substan- cji aromatycznych. Arabowie i Persowie dzięki sztuce perfumeryjnej wynaleźli kolby destyla- cyjne. Według kreatora zapachów Serge’a Luten- sa to właśnie od Arabów wywodzą się perfumy.
Olejki eteryczne
Wśród substancji zapachowych na szczególną uwagę zasługują olejki eteryczne, stosowane od wieków w kosmetyce i medycynie. Uzyskuje się je z drzew, krzewów, kwiatów i innych ro- ślin, pochodzących ze wszystkich stron świa- ta. Flora lądowa w ciągu roku wydziela ok. 360 milionów ton olejków eterycznych. Zwykle są niemal nierozpuszczalne w wodzie, a w wielu przypadkach także toksyczne dla rośliny, któ- ra je wytworzyła. Dlatego magazynowane są w roślinie w wyspecjalizowanych komórkach. Olejki eteryczne są wydzielane do atmosfery przez większość roślin zielnych, a także przez niektóre grzyby i bakterie. Ich jakość zależy od składu chemicznego lotnych substancji, zgro- madzonych w różnych częściach roślin. Czę- sto w jednym olejku występuje od 100 do 300 składników. Istnieje około 1700 roślin olejko- dajnych. Każdy olejek eteryczny ma unikatowy skład chemiczny i właściwości terapeutyczne.
Początkowo olejki eteryczne były znane głównie z leczniczego działania na skórę. Szyb- ko jednak dostrzeżono, że wpływają również na emocje. Poprzez wydzielany zapach sty- mulują część mózgu odpowiedzialną za nasz stan psychiczny. Na przykład olejki eteryczne z rumianku łagodzą gniew, czynią nas bardziej stabilnymi emocjonalnie, likwidują nadmierną nerwowość, uspokajają. Z kolei olejki eteryczne z lawendy relaksują, koją, a nawet łagodzą uczu- cie podejrzliwości. Zapachy pomagają pokonać wiele niepożądanych stanów emocjonalnych: apatię (trawa cytrynowa), smutek (majeranek), strach (jaśmin), niezdecydowanie (paczula).
Jak czujemy zapach?
Według prof. Z. Traczyka, człowiek rozróżnia od 2000 do 4000 zapachów. Inne źródła roz- bijają zapachy na czynniki pierwsze (tzw. mo- lekuły zapachów), których możemy rozróżnić około 10.000. Substancjami działającymi naj- silniej zapachowo są lotne związki organicz- ne, zawierające w cząsteczce do kilkunastu atomów węgla. Związki te wykazują bardzo różny próg pobudliwości.
Pierwszym narządem odbierającym zapach jest nabłonek węchowy, położony w górnej części jamy nosowej. To właśnie tu znajdują się komórki węchowe, na powierzchni jedynie 5,5 cm2 - odpowiadającej wielkości monety pięciozłotowej.
Człowiek posiada około 3 milionów komórek węchowych, które co trzy miesiące się odradzają. Każda komórka węcho- wa specjalizuje się w jednym zapachu. W tym samym czasie jesteśmy w stanie wychwycić 15 komponentów zapachowych. Oznacza to, że równocześnie aktywuje się 15 rożnych rodza- jów komórek węchowych. Wszystkie pozostałe - nie reagują.
Niewielu zdaje sobie sprawę, że kawa to mieszania 200 komponentów zapachowych, z których wychwytujemy tylko 15.
Cząsteczki zapachowe, zanim zetkną się z receptorami węchowymi, muszą rozpuścić się w warstwie śluzu po- krywającej jamę nosową. Dlatego, aby móc zadziałać, czą- steczki zapachowe muszą być:
– lotne, ponieważ receptory węchowe reagują na związ- ki chemiczne przenoszone z powietrzem do nosa; – do pewnego stopnia rozpuszczalne w wodzie, aby prze- chodzić przez wodnistą warstwę śluzu pokrywającą na- błonek nosowy i osiągnąć błonę komórek receptorowych; – do pewnego stopnia rozpuszczalne w tłuszczach, aby przechodzić przez błony komórkowe komórek receptorowych w celu ich pobudzenia. Dochodzący do receptora komórki węchowej zapach uwalnia impuls elektryczny, a ten z kolei zostaje we wnę- trzu komórki 1000-krotnie wzmocniony i dalej, przez długie wypustki komórek węchowych, wędruje do mózgu.
Nos wie lepiej
Bodźce węchowe odbierane są przez specjalne receptory zlokalizowane w wolnych zakończeniach nerwu węcho- wego i nerwu czaszkowego. Rozmieszczone w nabłonku węchowym komórki węchowe stykają się bezpośrednio z otoczeniem organizmu. Jest to jedyne miejsce w orga- nizmie człowieka, gdzie komórki nerwowe bezpośrednio odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego. Nabłonek węchowy pokrywa stale warstwa śluzu, która jest jedyną przegrodą dzielącą komórki nerwowe od świata zewnętrznego. Receptory węchowe są niezmiernie wraż- liwe. W odniesieniu do wielu zapachów ta wrażliwość jest tak duża, że kilka cząsteczek reagujących z powierzchnią receptora wystarcza do jego pobudzenia.
Węch i emocje
Cząsteczki naturalnych substancji zapachowych przenoszo- ne w olejkach eterycznych poprzez rzęski węchowe i opusz- kę węchową, neuronami przekazywane są do podwzgórza, części mózgu odpowiedzialnej za emocje i rejestrującej bodźce zapachowe. Dobroczynne składniki znajdujące się w olejkach eterycznych, wnikając do organizmu w trakcie wąchania, podczas kąpieli i masażu, przywracają harmonię i równowagę emocjonalną, tonizują nastroje, wyciszają lub stymulują, rozjaśniają umysł. Aromatyczne substancje, np. przeciwbólowe, działają w ten sposób, że osłabiają aktywność zakończeń nerwowych, które przekazują sygnał bólu. Olejki rozkurczowe działają podobnie na nerwy wyzwalają- ce aktywność mięśniową. Olejek sosnowy działa skutecznie na połączenia nerwowe rządzące układem oddechowym, dlatego jest cennym środkiem przeciwkaszlowym.
Największe bogactwo dobroczynnych zapachów roślin- nych znajdziemy wiosną i latem w lesie iglastym. Zapach wy- dzielany przez jałowiec pospolity usuwa zmęczenie umysło- we, bezsenność, lęki, powoduje obniżenie ciśnienia krwi oraz działa antyseptycznie. Zapach sosny łagodzi i leczy infekcje dróg oddechowych, astmę, niweluje też ociężałość umysłową. Jodła i świerk działają podobnie - usuwają zmęczenie.
Zapach różaneczników wzmacnia nerwy, uspokaja i daje radość, zaś róży – zwalnia pracę serca, działa uspo- kajająco, przeciwdepresyjnie, usuwa stres i stany lękowe. Godne polecenia są pelargonie o wonnych liściach. Ich zapach działa odprężająco i antydepresyjnie, zmniejsza napięcia i stany lękowe. Białe kwiaty jaśminowca wonnego wydzielają intensywny, odurzający zapach, który działa antydepresyjnie i lekko narkotyzująco. Podobnie jak jaśmin lekarski (kwitnie od wczesnego lata do jesie- ni), którego zapach relaksuje i działa stymulująco, może jednak być zbyt intensywny dla małych dzieci. W domu stężenie olejków jest większe niż w ogrodzie, dlatego najlepsze rośliny pachnące dla najmłodszych to lawenda i rumianek. Dobra do uprawy w domu jest też pomarań- cza. Ma białe kwiaty, a ich zapach pomaga w koncentracji, zmniejsza tremę oraz lęk, wprowadza w dobry nastrój.
Zapach w spa
Salon SPA jest miejscem stworzonym dla aromaterapii wprowadzonej w formie nieskomplikowanych zabiegów relaksujących. Wśród blisko 70 roślinnych olejków ete- rycznych, aż kilkanaście z nich ma działanie antystreso- we i relaksujące. Ponieważ reakcje na bodźce zapachowe są bardzo indywidualne, olejki eteryczne i ich zapachy powinny być wybierane według osobistych preferencji. Istnieją również uniwersalne olejki eteryczne, których zapach podoba się każdemu z nas.
Zapach w gabinecie kosmetycznym
Aromaterapię można zacząć wprowadzać jako małą formę masażu relaksującego lub dodawać kroplę określonego zapachu do klasycznych masaży twarzy czy dekoltu. Olej- ki eteryczne stosuje się również dla poprawienia urody i kondycji organizmu. Olejki używane są do masaży, okła- dów, płukanek, do wdychania w formie inhalacji czy też do świec zapachowych. Aromaterapia zastosowana w masażu zmniejsza cellulit, rozstępy skórne, regeneruje naskórek, odżywia i odmładza skórę, przyspiesza odnowę biologicz- ną mięśni. Olejki mają różne właściwości lecznicze. Mogą działać antyseptycznie, pomagają zwalczać infekcje wi- rusowe i grzybicze, część z nich wykazuje działanie prze- ciwzapalne i przeciwbólowe, pobudza krążenie i dotlenie- nie krwi. Olejki eteryczne mają szczególne zastosowanie w kosmetyce oraz w pielęgnacji skóry i włosów. Pobudzają metabolizm komórkowy i poprawiają strukturę skóry. Ich działanie odmładzające polega na przyspieszeniu tempa procesów regeneracyjnych. Wpływ olejków na psychikę też jest różnorodny: działają relaksująco albo pobudzająco. Wprowadzenie aromaterapii do zabiegów kosmetycznych przyśpiesza efekty odnowy biologicznej.
Aromamarketing
Aromaterapia jest coraz częściej wykorzystywana w po- mieszczeniach biurowych i użytku publicznego. W Japonii odkryto, iż rozpylenie w biurach olejku cytrynowego powo- duje zmniejszenie ilości błędów popełnianych przez pra- cowników obsługujących komputer aż o 54%, a naukowcy z USA stwierdzili, że automaty na monety przyciągają o 45% więcej klientów, jeśli w powietrzu unosi się miły zapach. Badania prowadzone w Japonii wykazały także, że zapach jaśminu stymuluje elektryczną aktywność mózgu, a zapach lawendy wywołuje efekt uspokojenia elektrycznej aktyw- ności mózgu. Także olejek miętowy korzystnie wpływa na koncentrację, niweluje zmęczenie umysłowe i łagodzi bóle głowy. Wprowadzenie aromaterapii do firm nie tylko polep- szyłoby efekty pracy, ale również mogłoby wpłynąć zachę- cająco na klientów firmy przychodzących na spotkanie.
Aromamarketing to nowe narzędzie walki z konkuren- cją między hotelami, galeriami handlowymi, kawiarnia- mi i sposób na zdobycie nowego klienta. To rodzaj promo- cji sugestywnej, dzięki której klient nie będzie rozróżniał danego miejsca po wyglądzie, sposobie dojazdu czy in- nych szczegółach, ale po zapachu.
W przypadku ośrodków SPA i gabinetów kosmetycz- nych, marketing zapachowy ma powodować pewne spe- cyficzne wrażenia, czy wręcz przeżycia o określonej treści. Zapach może być komunikatem ocieplającym (cy- namon, miód, wanilia) bądź ochładzającym (mięta, algi morskie), który w połączeniu z kolorystyką pomieszcze- nia czy wystrojem daje zamierzony efekt.
http://kosmetologiaestetyczna.com/
Człowiek jest w stanie rozróżnić ponad dziesięć tysięcy zapachów. O jednych chciałoby się jak najszybciej zapomnieć, inne przechowuje się w pamięci bardzo długo. Jest to oczywi- ście możliwe, bowiem tego typu informacje trafiają do naszej podświadomości. Węch jest zmysłem najczulszym i najszybciej przenoszą- cym do mózgu wszelkie bodźce zewnętrzne. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z wpływu zapachów na nasze samopoczucie. Tymczasem może on zmęczyć, wywołać strach. Potrafi też uspoko- ić, złagodzić napięcia, zrelaksować. I właśnie to zaczął wykorzystywać przemysł kosmetyczny.
