Dermatoskopia (dermoskopia, mikroskopia epiluminescencyjna) jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną stosowaną w dermatologii. Badanie polega na oglądaniu zmian chorobowych skóry za pomocą dermatoskopu. Jest to badanie mikroskopowe powierzchni skóry umożliwiające obserwację i ocenę struktur barwnikowych na poziomie skóry. Dermatoskop jest to specjalne urządzenie optyczne posiadające kilku lub kilkunastokrotne powiększenie.
Wbudowane oświetlenie boczne (oświetlające oglądaną powierzchnię), pozwala uzyskać "trójwymiarowy obraz" skóry (uwidacznia głębsze struktury oglądanej zmiany). Dermatoskopia jest badaniem pośrednim między oceną kliniczną (tzw. okiem nieuzbrojonym) a badanie histopatologicznym wyciętej zmiany.
Ocena zmian opiera się na obserwacji cech zewnętrznych uwzględniając asymetrię, odgraniczenie, różnorodność barw oraz charakterystyczne struktury niewidoczne gołym okiem:
- obecność siateczki
- obszary o zatartej strukturze
- pasma
- kropki i globule
- nieprawidłowe unaczynienie
Badanie dermatoskopem może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych. Służy głównie do oceny zmian barwnikowych, melanocytowych (znamiona barwnikowe, czerniak) oraz niemelanocytowych (naczyniowych, keratynocytowych). Zadaniem dermatoskopii jest przede wszystkim odróżnienie zmian barwnikowych od niebarwnikowych, oraz w przypadku zmian barwnikowych ich monitorowanie i ewentualne wczesne wykrycie transformacji nowotworowej.
Za pomocą dermatoskopu można rozpoznać zmiany takie jak:
- czerniak złośliwy,
- czerniak młodzieńczy Reed,
- znamię barwnikowe,
- znamię błękitne,
- brodawka łojotokowa,
- naczyniak,
- nabłoniak barwnikowy,
- zmiany krwotoczne
Badanie dermatoskopowe powinno być wykonane w przypadku każdej zmiany, która:
- właśnie się pojawiła,
- szybko rośnie,
- łuszczy się,
- swędzi,
- krwawi,
- ma nieregularne brzegi,
- ma niejednolity kolor,
- szybko się zmienia
Inne cechy znamion, na które powinniśmy zwrócić uwagę , to - sączenie ze znamion, zaczerwienienie wokół znamienia, obrzęk i ból.
Informacje istotne przed wykonaniem badania:
1. wywiad rodzinny (występowanie nowotworów skóry w rodzinie),
2. dotychczasowy przebieg choroby (czas pojawienia się zmiany, szybkość powiększania się, zmiana koloru, kształtu, wystąpienie bólu, świądu, krwawienia, owrzodzenia, strupka itp.),
3. historia leczenia (preparaty zewnętrzne, leczenie zabiegowe – np. wyciskanie mechaniczne, wymrażanie);
Dermatoskopia nie daje ostatecznej diagnozy. Pozwala natomiast różnicować zmiany o charakterze łagodnym i atypowym oraz jasno i konkretnie określa sposób dalszego postępowania.
Zalety badania dermatoskopowego:
a) bezpieczne,
b) bezbolesne,
c) możliwość wielokrotnych powtórzeń (zalecane przy większej ilości znamion),
d) brak ograniczeń wiekowych,
e) można wykonywać u kobiet ciężarnych;
Szczególne sytuacje wymagające oceny dermatoskopowej:
- pojawienie się nowych zmian barwnikowych na skórze,
- ewolucja starych znamion: zmiana kształtu, wielkości, koloru, konsystencji, pojawienie się świądu, bólu, krwawienia itp.
- znamiona często drażnione, zahaczane i skaleczone (miejsca przylegania odzieży, okolice golone lub depilowane),
- znamiona zlokalizowane w miejscach odkrytych (częsta ekspozycja na działanie promieniowania ultrafioletowego);
Ocena dermatoskopowa zmian skórnych wymaga dużego doświadczenia. Jeżeli lekarz ma wątpliwości co do oceny dermatoskopowej, zmiana jest wycinana chirurgicznie i badana histopatologicznie.
Źródło:
