LEKI I ICH WPŁYW NA NASZ WYGLĄD I ZDROWIE

Jednym z najczęstszych skutków ubocznych zażywania leków jest wysypka na skórze, fachowo nazywana osutkami plamisto-grudkowymi. Może przypominać zmiany występujące przy odrze i różyczce. Najczęściej pojawia się ona na tułowiu, rękach i nogach, w ciągu 5-14 dni od podania leku. Takie dolegliwości skórne mogą wystąpić po podaniu m.in. antybiotyków (penicylina, streptomycyna), preparatów przeciwzapalnych i przeciwbólowych (kwas acetylosalicylowy i NLPZ czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne), sulfonamidów. Wysypka może pojawić się również po rozpoczęciu leczenia nadciśnienia i innych chorób kardiologicznych. Głównymi podejrzanymi są wtedy inhibitory konwertazy angiotensynowej i beta-blokery. By uniknąć dalszych skutków uczulenia na lek należy zgłosić się do lekarza, który go nam przepisał i poprosić o zmianę na inny, równie skuteczny lecz wolny od alergenu. Wcale nie rzadko występującą zmianą na skórze po zażyciu leków jest tz. fotodermatoza. Pojawia się ona pod wpływem promieni słonecznych, solarium lub zabiegu laserem. Może ona przybrać postać swędzących plam, wysypki, oparzenia lub przebarwień.

Powodują ją głównie leki na schorzenia przewlekłe:

padaczkę, nadciśnienie, cukrzycę, choroby psychiczne. Przebarwienia często pojawiają się po hormonach (antykoncepcja i hormonalna terapia zastępcza). Fotodermatozę wywołują także środki stosowane doraźnie, takie jak antybiotyki ( głównie tetracykliny) do leczenia trądziku, stanów zapalnych układu oddechowego i moczowego oraz boreliozy. Inna grupa leków to popularne preparaty przeciwbólowe ( ibuprofen, ketoprofen, naproxen). Również pochodne kwasu acetylosalicylowego i przeciwzapalne sulfonamidy (aspiryna, furosemid) sprzyjają fotodermatozie.  Działanie fotouczulające mogą mieć nawet niewinne środki ziołowe, zawierające hiperycynę (dziurawiec, ruta, lubczyk). Gdy przyjmujemy któryś z wymienionych medykamentów należy najzwyczajniej unikać wystawiania się na słońce, nie korzystać z solarium . Przed wyjściem z domu w słoneczny dzień wskazane jest użycie kremu z możliwie najwyższym filtrem. Gdy czeka nas zabieg laserowy, a np. boli nas głowa nie sięgajmy po aspirynę, zamieńmy ja na paracetamol. Przyjmowanie niektórych leków może wywoływać u nas pokrzywkę i obrzęk. Pokrzywka ma postać swędzących bąbli różnej wielkości, jak po solidnym poparzeniu pokrzywą. Mogą one być dość bolesne. Obrzęk naczynioruchowy to zmiany, które sięgają głębiej i często są zlokalizowane na twarzy i kończynach.

Obrzęki nie są ani bolesne ani swędzące. Takie reakcje stosunkowo często zdarzają się po zażyciu antybiotyków ( penicylina, antybiotyki beta-laktamowe). Objawy uczuleniowe pojawiają się na ogół po 5 dniach od rozpoczęcia kuracji, więc czasem trudno domyślić się przyczyny pokrzywki czy obrzęku. Podobne problemy powodują także leki na bazie kwasu acetylosalicylowego i inne substancje z grupy NLPZ, sulfonamidy i inhibitory konwertazy angiotensynowej stosowane m.in. przy nadciśnieniu. Gdy już wystąpi u nas reakcja uczuleniowa w postaci pokrzywki możemy użyć środków przeciwświądowych, by złagodzić swędzenie i ból. Przede wszystkim należy powstrzymać się przed drapaniem zmienionych miejsc. Pokrzywka i obrzęk zwykle ustępuje sam po trzech dniach od odstawienia leku. Jeśli jednak tak się nie dzieje, albo obrzęk obejmuje usta i powieki należy udać się do lekarza.  Niektóre leki powodują powstawanie pojedynczych krostek, inne mogą doprowadzić do powstania dużych zmian trądzikowych. W tym przypadku największym winowajcą są leki sterydowe, które wywołują charakterystyczną dermatozę okołoustną (krostki i plamki w okolicach ust i nosa). Zmiany trądzikowe mogą powstać  również przy antykoncepcji i hormonalnej terapii zastępczej. Najlepszym wyjściem w takiej sytuacji jest zmiana leku na inny, bądź jeśli to możliwe zaprzestanie takiej kuracji.

Red. Port.