Wiele preparatów kosmetycznych dostępnych na rynku, głównie peelingów, ale także żeli do mycia ciała, twarzy czy past do zębów zawiera materiał ścierający w postaci mikrodrobinek polietylenowych. Kosmetyki tego typu chętnie kupowane są przez konsumentów ze względu na efektywność ich działania złuszczającego. Należy zatem wiedzieć, iż granulki te stanowią wysokie zagrożenie dla środowiska oraz człowieka. Zagrożenie to jest na tyle duże, że Stany Zjednoczone od niedawna zakazały wprowadzania ich do kosmetyków. Na czym więc polega niebezpieczeństwo płynące ze stosowania tego typu kosmetyków oraz co może być alternatywą dla szkodliwych mikrogranulek plastikowych?
Jeden produkt np. peeling z mikrogranulkami zawiera średnio około 300-350 tysięcy granulatów polimerowych. Po każdym użyciu, materiał ten dostaje się z naszych umywalek do systemu kanalizacyjnego, ponieważ z powodu jego minimalnych rozmiarów, filtry w oczyszczalniach nie są w stanie wychwycić granulek. W ten sposób dostają się do rzek, a następnie do mórz i oceanów, gdzie są zjadane przez ryby i inne organizmy morskie, które mylą je z pożywieniem. Takie ryby trafiają następnie na nasze stoły i są konsumowane przez człowieka. Ponadto, wiele toksycznych substancji dodawanych w trakcie produkcji plastiku w celu zwiększenia jego właściwości użytkowych, w środowisku wodnym odłącza się od cząstek granulatu, stanowiąc w ten sposób dodatkowe zagrożenie dla środowiska morskiego. Najnowsze badania prowadzone przez Niemców (Liebezeit i Dubaish z Uniwersytetu w Oldenburg) dowodzą, iż głównym źródłem zanieczyszczeń wód morskich cząstkami plastikowymi są właśnie kosmetyki (głównie peelingi). Przebadano też jeden peeling firmy L’oreal (Dr. Leslie, Wolny Uniwersytet w Amsterdamie), po czym stwierdzono, że aż 10,6% masy kosmetyku stanowią mikrogranulki polietylenowe.
Omawianymi mikrodrobinkami są cząstki o wymiarach nie większych niż 5 milimetrów składające się głównie z polietylenu (PE). Te stosowane w produktach kosmetycznych zazwyczaj są natomiast dużo mniejsze, ich wymiary czasem nie przekraczają 1 milimetra, co ułatwia przedostanie się ich do środowiska wodnego. Poza PE, w ich skład wchodzą inne polimery. Są to m.in.: polipropylen (PP), politereftalan etylenowy (PET), polimetakrylan (PMMA), nylon. Związki te są nierozpuszczalne w wodzie, a ich czas degradacji jest bardzo długi, dlatego stanowią poważne zagrożenie dla środowiska naturalnego.
Zarówno czynniki środowiskowe (akumulacja granulek w środowisku, szkodliwość wobec organizmów morskich, brak rozpuszczalności w wodzie i brak biodegradowalności), jak i społeczne (kampanie społeczne minimalizujące źródła zanieczyszczeń środowiska oraz moda na stosowanie surowców ekologicznych) stanowią podstawę do zastępowania mikrogranulek polietylenowych alternatywnymi materiałami ściernymi, które będą bezpieczne dla środowiska naturalnego i człowieka.
Są to m.in.:
- sól morska i sól kuchenna,
- cukier,
- pestki owoców,
- zmielone ziarna kawy,
- pumeks,
- granulaty woskowe,
- krzemionka,
- mikrokrystaliczna celuloza,
- liofilizowana pulpa owocowa,
- ryż,
- kwas polimlekowy (PLA),
- enzymy.
Wyżej wymienione matryce ścierne są w zupełności bezpieczne dla środowiska i człowieka oraz biodegradowalne. Surowce te mogą też odnaleźć zastosowanie w produkcji kosmetyków certyfikowanych jako naturalne i organiczne. Wprowadzenie ich do receptur niesie za sobą pewne niedogodności. Niektóre z nich są hydrofilowe (sole, cukier, pulpa owocowa), a ryż dodatkowo wykazuje pęcznienie w wodzie. Efektywność ścierająca pestek owoców, ziaren kawy, krzemionki, celulozy jest silnie uzależniona od typu surowca i rozdrobnienia. Niektóre z wymienionych surowców są dość kosztowne. Wprowadzenie ich do receptur wymusza wytworzenie stabilnej zawiesiny, co wiąże się z zastosowaniem składników zwilżających ciało stałe (np. związków powierzchniowo czynnych), ze zmniejszeniem napięcia międzyfazowego oraz zmniejszeniem rozmiarów cząstek rozproszonych w zawiesinie. Dostępne na rynku surowce (np. guma ksantanowa, pochodne celulozy), wykazują skuteczne działanie stabilizujące wobec zawiesin. Stanowi to duże ułatwienie przy opracowaniu receptur kosmetyków zawierających alternatywny materiał ścierny i wykazujących wysoką trwałość i stabilność. Istnieją zatem szerokie możliwości do wykorzystania ścierniw bezpiecznych dla środowiska w produkcji preparatów kosmetycznych wykazujących się dużą efektywnością złuszczającą, trwałością oraz wyróżniających się zastosowaniem naturalnych składników.
Więcej o wykorzystaniu materiałów ścierających, będących alternatywą dla mikrogranulek polietylenowych mówi w wywiadzie dr n. med. inż. Katarzyna Pytkowska.
Źródło: http://biotechnologia.pl/
